Antoine Leduc, Sylvie Leluc et Olivier Renaudeau, Agincourt'tan Maringan'a, Şövalyeler ve Bombardımanlar, 1415-1515, Paris, Gallimard / Ordu Müzesi, 2015, sf. 18-19

Agincourt Muharebesi

Agincourt Muharebesi Yüzyıl Savaşları’nın bir parçası olan Lancastrian Savaşları safhasının önemli bir askeri çatışmasıdır. Bu savaşta İngiliz orduları, kendilerinden sayıca üstün Fransız ordusunu beklenmedik şekilde büyük bir hezimete uğratmış[1] ve İngiltere Kralı V. Henry’nin organize ettiği Lancastrian savaşları safhasında İngiliz ordusuna büyük bir moral desteği ve motivasyonel üstünlük sağlamıştır, ta ki, 14 yıl sonra Fransızların bu moral ve motivasyonel üstünlüğünü Orleans kuşatmasında tekrar geri alana kadar. Savaşın yapıldığı dönemde çeşitli kaynaklarda da aktarildığı üzere İngiliz ve Fransız orduları, salgın hastalıklardan ve iç karışıklıklardan ötürü aşağı yukarı 10 yıl süren bir çatışmasızlık dönemi geçirmişler ve bu dönemin ardından İngiltere Kralı V. Henry’nin Fransa Kralının[2] zihinsel sağlığını gerekçe göstermek ve Burgundialıların desteğini almak suretiyle, Yüzyıl Savaşlarının son safhası olan Lancastrian safhasını  başlatmıştır. Bu savaşta, İngiltere Kralı V. Henry’nin akli melekelerini yerine getiremediğinden ötürü tahtta hak iddia etmesine yol açan Fransız kralı VI. Charles bu savaşta zihinsel aksaklıklarından ötürü ordusunu komuta edebilecek durumda değildi ve edemedi. Fransız Kralı'nın psikolojik rahatsızlıklarından ötürü, yerine Fransız ordusuna Kral'ın valisi, Charles d’Albert ve onun gibi birçok önde gelen Fransız soylusu komuta etti. Bu savaş göreceli olarak tarihe İngiliz ordusunun en çok İngiliz uzun yayının kullanıldığı savaş olarak geçmiştir, öyle ki İngiltere Kral’ının ordusunun %80’lik kısmını İngiliz ve Galli okçular oluşturmaktaydı. Bu savaş İngizlerin Poitiers ve Crecy zaferlerinden daha büyük bir zaferdi ve Shakespeare’in 1599 yılında kaleme almış olduğu V. Henry oyununa da konu olmuştur. 

Savaşın inkişafına sebep olan olay, İngiliz Kralı V. Henry’nin Fransız soylularıyla taht üzerindeki hakkını konu alan tartışmalarda sonuç alamaması ve bunun üzerine Fransız toprakları sistematik olarak işgal etmesine vesile olacak yürüyüşüne başlamasıdır. İngiliz Kralları’nın Yüzyıl Savaşları ve daha öncesine de dayanan dönemlerden gelen geleneksel bir politikaları vardı. Bu politika ve argümana göre günümüz Fransa’sı içerisinde yer alan Aquitaine bölgesinin Bretigny[3] anlaşmasına göre İngilizlerindi. Fransa Kralı ve Soylularıyla İngiliz Kralı ve soylularının Aquitaine bölgesinin hakimiyetinin kimin olması gerektiği konusunda yapmış oldukları görüşmeler ve istişareler sonuçsuz kalınca İngiltere Kralı, Fransa Krallığına bazı ağır şartlar sunarak, eğer bu şartlar sağlanırsa İngilizler’in, Fransa tahtındaki hak iddialarından vazgeçeceği teklifini sundu bu şartlar şu şekildeydi. Birinci şart; 1356 yılında Poitiers’da İngilizler tarafından ele geçirilen Fransa Kralı II. John’un fidyesi için 1.6 milyon crown İngiltere ödenecek, ki bu şart dönemin ekonomik koşulları göz önünde bulundurulduğunda oldukça ağır bir koşuldur. İkinci şart ise Fransız Kralları ve Soyluları, İngilizlerin Anjou, Brittany, Flanders, Normandy, Touraine ve Aquitaine de dahil olmak üzere birçok Fransız bölgesindeki hakimiyetleri tanımalarıydı, ki bu anlaşmada neredeyse yüzyıldır savaşan bir devlet için kabul edilmesi ve dahi tefekkür edilmesi bile mümkün olmayan bir koşuldu. Son şart olarak ise İngiltere Kralı V. Henry, Fransa Kralı’ının küçük kız kardeşi Catherine ile evlenmeyi ve çeyiz için de 2 milyon crown almayı şart koşuyordu. 

Bu şartlar okurların da anlayacağı üzere yapılması imkansız olan şartlar ve yapılması takdirinde İngiliz Krallığı için bir savaş sebebi sayılacağı hesaplanarak koşulmuş sartlardı ve nitekim V. Henry ve İngiliz soylularının istediği gibi de oldu. Fransızlar V. Henry’nin ve İngiltere Krallığının koştuğu şarltarı kendilerin uygun ve makul bir seviyeye çekerek İngilizlere yanıt verdiler verilen bu yanıta göre; Fransızlar VI. Charles’ın kız kardeşi Catherine’nin İngiliz Kralı V. Henry ile evlenmesi kabul ediliyor ancak çeyiz için yalnızca 600.000 crown verileceği belirtiliyordu ve Aquitaine dolaylarında hakimiyet şartının tanınacağı söyleniyordu. Ancak İngiliz soyluları Fransızlar’ın bu geri tekliflerini, V. Henry’nin koştuğu şartlara hakaret olarak olarak yorumladı ve 19 Nisan 1415 yılında[4] İngiliz Konsili ile Fransa üzerine bir sefer konusunda anlaştılar[5].  Fransız soyluları koşulan ve geri tekliflerinin kabul görmediği bu şartları hiç tereddüt etmeden reddetti ve İngilizlerle yapılacak yeni savaşların hazırlıklarına başladılar. 

İngiliz ordusu ilk olarak, 13 ağustos 1415 tarihinde Fransan’ın kuzey bölgesine donanmayla geçiş yapmıştır. İngiliz ordusunun sayısı çeşitli kaynaklarda farklılık ihtiva etmesine rağmen genel anlamda kabul gören sayı, 12 bin yaya ve 20 bin atlı[6] dolaylarındadır. Bu ordu Agincourt savaşının ilk safhasında Harfleur limanını kuşatma altına alarak ele geçirmiştir ancak bu kuşatma İngiliz generallerinin beklediğinden daha uzun sürmüştür. Ancak güçlü bir direnişe rağmen Harfleur liman şehri 22 eylülde İngiliz kuvvetlerine teslim olmuştur. I. Edward’ın İskoçya’yı İşgali sırasında İskoç şehri olan Berwick’i stratejik bir harekat üssü gibi kullanması yöntemi, Agincourt savaşında da kendisini Harfleur şehrinde göstermiştir ve İngiliz ordusu kumandaları ve ordu, 8 ekime kadar bu bölgede konaklamış ve bölgeyi tahkim etmekle meşgul olup İngiliz ordusunun ilerleyen harekatlarını planlamışlardır. Daha sonra V. Henry Normandiya düklüğünde kendi varlığını hissettirmek ve otoritesini sağlamak maksadıyla 9 bin[7] askeri ile Normandiya’ya yönelmiş ve orada varlığını hissettirmiştir.

Bu kuşatma esnasında Fransız ordusu da muhtemel ve kritik olan Harfleur bölgesi saldırısı için müdaafa kabiliyetlerini korumak ve arttırmak için Rouen dolaylarında ordu toplamaktaydı. Fransızlar Harfleur’un savunmasına yetişemedi ve Harfleur Fransızlar ordularını tam anlamıyla toplayamadan düştü. Agincourt savaşında savaşacak olan askerlerin arasında bu bölgede toplanılmaya başlanan askerler de bulunmaktaydı. Fransız Krallığı ordusunu toplamaya devam ederken İngiliz Kralı V. Henry ve ordusu Fransa’nın kuzeyine[8] doğru harekete geçti. Fransızlar, Fransa topraklarında yerel soylulardan askeri destek ve lojistik destek istemek suretiyle İngiliz ordusunu uzaktan takip etmekteydi. Fransız ordusunun bu çabaları Agincourt Muharebesine gelindiğinde sonuç vermiş Fransız ordusu sayıca İngiliz ordusunu sayıca üstün oldukları bir noktada yakaladı ve savaş öncesinde üstün konuma gelmeyi başardı. Fransız ordusu İngiliz ordusuyla savaşmayı birkaç kez erteledi ve savaş sonunda iki ordunun Agincourt ve Tramecourt dağlarının arasında karşılaşmasıyla başlamış oldu.

Fransız ordusunun Mortimer’a göre 14 bin yaya askeri[9], 10 bin atlı askeri ve 5 bin okçusu vardı, İngiliz ordusunun ise 7000 yayası 6000 okçusu ve 2500 dolaylarında atlı askeri vardı. Yazımızın geri kalan kısımlarında İngiliz ordusunun, biraz önce verdiğimiz rakamlardan daha fazla olduğunu göreceksiniz, ancak ordunun geri kalan kısımlarının, İngiltere Krallığının ele geçirdiği ve tahkim ettiği Harfleur gibi bölgelerde, o bölgelerin güvenliğini ve asayişini sağlamak için geride bırakıldıklarını belirtmekte fayda var. 

Fransız ordusu Agincourt’da İngilizlerden sayıca çok üstün olmalarına rağmen hala destek kuvvetlerini beklemekteydi, çünkü orduya katılacak asker sayısı kaydı tutulduğu kadar olmamıştı. Bekledikleri yerel soylular ve birlikler arasında Anjou dükü ve onun 600 askeri, Brittany dükü ve onun 6000 askeri ve Brabant dükü ve onun 2000 askeri vardı. Güneşin doğuşundan sonra 3 saat boyunca herhangi bir çatışma görülmedi ve Fransızlar sayısal üstünlüklerinden ötürü İngilizlerin savaşmak istemeyeceklerini düşünüyordu, ki Henry’nin askerlerinin açlıklartan ve hastalıktan harap ve bitap düştükleri de bir gerçekti ancak o alandan, aralarından bazılarının da olsa sağ kurtulmaları için gereken tek şey Fransızların bir savunma savaşı rotasyonuna girmelerini beklemeden onlara saldırmaktı ve böyle de oldu İngiliz ordusu’nun generalleri ordunun dizilimini savaş planları doğrultusunda uçları sivriltilmiş tahtaları okçuları, Fransız atlılarından korumak maksadıyla kullandı ve arazi de Fransızlar’ın bu beklenmedik agresif saldırılarına karşı pozisyon almakta zorluyordu. Ancak bütün bu olumsuzluklara ve Fransız ordusu içerisindeki düzensizliklere rağmen Fransız atlı birlikleri İngiliz okçuları üzerine bir saldırı gerçekleştirmeyi başardılar lakin bu saldırı Fransız ordusu için büyük bir felaketle sonuçlandı. Uçları sivriltilmiş tahtalardan ötürü atlar kontrolden çıkıyordu ve bu tahtalarla yaralanan atları gören diğer atlar süvarilerin gitmelerini istedikleri yere gitmiyordu ve Fransız atlı birliklerinde büyk bir kargaşa hakim olmuştu ve bu saldırı hezimetle sonuçlandı. Meydan savaşında da, ordularındaki düzensizlikten ve savaş anındaki acemiliklerinden ötürü çok kötü mağlubiyetler almaya başlayan Fransızlar beklenmedik ve çok büyük bir yenilgiye uğradılar, 6000 bin Fransız asker savaş meydanında ölmüştü, 3000 dolayında süvari ve 2600 tanınamayacak halde Fransız askeri ve 100 dolaylarında da kont ve lord kaybeden Fransız ordusu 2000 dolaylarında da esir vermişti. İngiliz kaynaklarına göre 110 dolaylarında İngiliz hayatını kaybetmişti ancak Fransız kaynaklarına göre ise 1600 kişi hayatını kaybetmişti ancak her iki durumda da Fransızlar’ın mağlubiyeti kesindi.

KAYNAKÇA

 
[1] Barker, Juliet, Agincourt: The King, the Campaign, the Battle, 2005, sf. 227

[2] Curry, Anne, The Hundred Years War 1337-1453, Osprey Publishing, London, 2002

[3] Curry, Anne, The Hundred Years War 1337-1453, Osprey Publishing, London, 2002, sf. 8

[4] Barker, Juliet, Agincourt: The King, the Campaign, the Battle, 2005, sf. 67-69

[5] Barker, Juliet, Agincourt: The King, the Campaign, the Battle, 2005, sf. 107-114

[6] French correction: Henry V's Agincourt fleet was half as big, historian claims, İngiliz Guardian Gazetesi, 28 Temmuz 2015

[7] Hibbert, Christopher, Great Battles of Agincourt. London, Weidenfeld & Nicolson, 1971, sf. 67

[8] Mortimer, Ian, 1415: Henry V's Year of Glory. London, The Bodley Head, 2009

[9] Mortimer, Ian, 1415: Henry V's Year of Glory. London, The Bodley Head, 2009, sf. 565